Cüneyd-i Bağdadî, Seriyy-i Sakatî, Zünnun el-Mısrî, Mevlâna Celaleddin-i Rumî, Yunus Emre, Hacı Bektaş Velî, öğütleri altın değerinde olan tasavvuf büyükleridir. Alparslan, Osman Gazi ve Kanuni Sultan Süleyman da devlet büyüklerimizdendir. Ancak bazı devlet büyüklerinin, diğer tasavvuf ehli gibi çok değerli ve dinlenmesi gereken güzel öğütleri vardır. Avrupalıların ´Muhteşem Süleyman´ dedikleri Kanuni Sultan Süleyman´ın,
?Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi,
Olmaya devlet, cihanda bir nefes sıhhat gibi?
sözünü kulak ardı edebilir miyiz?
Biz küçükken bize hep ?Büyük sözü dinle? derlerdi. Ben büyüklerime hep saygılı davranmışımdır. Büyüklerimin sözünü dinlerdim ama bu sözün önemini o zamanlar tam olarak kavradığımı söyleyemem. Bunu, sıradan uyarılardan ve nasihatlerden biri sayardık. Şimdi anlıyorum ki; Yunus Emre´nin, Mevlâna´nın, Hacı Bayram Velî´nin söylediklerini tam olarak anlayabilmek için ?Büyük sözü dinle? öğüdünün sırrına vakıf olmak gerekiyor.
Bu bakımdan ben, ´Büyük sözü dinle? öğüdünün çok değerli olduğunu düşünüyorum. Onun önemini kabullenmeden, diğer güzel sözlerin manası tam olarak anlaşılamaz. Öğrencilerime de hep öyle tavsiyede bulunuyorum; ?Bu öylesine söylenmiş bir söz değildir. Doğru bir sözdür, uyulması gereken bir öğüttür? diyorum.
Sözü dinlenecek büyükler kimlerdir?
Annemiz büyüğümüzdür. Babamız büyüğümüzdür. Dedemiz, ninemiz hayda hayda büyüğümüzdür. Öğretmenlerimiz büyüğümüzdür. İster tanıdık olsun ister olmasın, yaşça sizden büyük olanlar da sözü dinlenecek büyüklerdendir.
Bu sözüm küçükleredir. Köyde yaşıyorsunuz. Okuldan çıktınız ve bir grup arkadaşla birlikte evinize doğru gidiyorsunuz. Yolun kenarındaki evin tavukları gözünüze ilişti. Etrafta da kimse görünmüyor. Şeytan sizi dürttü ve hiç gereği yokken tavukları taşa tuttunuz. O sırada yoldan geçmekte olan bir amca sizi gördü ve
?Yavrum! Elin tavuğunu niye taşlıyorsunuz? Tavukların size ne ettiği var?? dedi.
Adamın sözünü sanki hiç duymadınız. Adam yanınızdan geçtikten sonra, ?Sana ne be adam! senin tavuğunu mu taşlıyoruz?..? dercesine tavukları taşlamaya devam ettiniz.
Meğer bu adam sizi tanıyormuş. Kahve yanında babanıza rastlamış ve olanı biteni anlatmış. Babanız eve gelince ne mi oldu? Onu siz daha iyi biliyorsunuz!..
Büyükleri andık, büyük sözü dinlemekten söz ettik. Öyleyse şimdi biraz da biz büyük sözü dinleyelim.
Mevlâna´nın 7 öğüdünü duymuşsunuzdur.
?Cömertlik ve yardım etmede akarsu gibi ol.
Hoşgörürlükte deniz gibi ol.
Ya olduğun gibi görün, ya göründüğün gibi ol? onlardan üçü.
Mevlâna bir derya. Onun öğütleri öyle 5-10 sayı ile sınırlı değildir.
Şimdi onun ´sorgulamak´ üzerine olan öğütlerini görelim:
*Kazandıkça bölüşemiyorsan, ELİNİ sorgula.
*Konuştukça kırıcı oluyorsan, DİLİNİ sorgula.
*Yürüdükçe menzilden çıkıyorsan, YOLUNU sorgula.
*Ömür geçtikçe yerinde sayıyorsan, GÜNÜNÜ sorgula.
*Sevildikçe vefasızlaşıyorsan, GÖNLÜNÜ sorgula.
*Hangi halde olursan ol SONUNU sorgula.
Bu anlamlı sözlerden sonra bizim konuşmamız doğru olmaz.
Kalın sağlıcakla.
