Dekadanlar?
Bilenler bilir ?dekadan? Fransızca bir kelime olup on günlük eşek yavrusu anlamına gelir
Bu kelimenin edebiyat tarihimizde çok önemli bir yeri vardır. Tanzimat döneminin ?yazı makinesi? lakaplı yazarı Ahmet Mithat Efendi bu kelimeyi Servet-i fünun edebiyatının temsilcileri için kullanmıştır. Öyle ki Servet-i fünuncular, Tanzimat sanatçılarını yeteri kadar batılı olmamakla suçlamışlar, kendilerinin edebiyata tamamen batılı bir görünüm kazandıracağını savunmuşlardır.
İşte Ahmet Mithat Efendi onların bu çokbilmişliğine dayanamayarak onlara dekadan yani on günlük eşek yavrusu yakıştırmasını yapar.
Öte yandan Servet-i fünuncular batılı bir edebiyat oluşturma endişesi ile Arapça, Farsça, Osmanlıca, Fransızca karışımı acayip bir dil ortaya koyarak kendilerince bir salon edebiyatı oluşturmuşlardır. Zaten kendilerini de kendilerinden başkası pek anlayamamıştır. Gerçekte onların halk için yazma gibi bir dertleri zaten yoktur. Bunu sanat anlayışlarında açıkça dile getirmişlerdir.
Eski edebiyatı eleştirirken kendi dönemlerin isminin dahi Osmanlıca tamlama şeklinde olması ve kullandıkları dilin yine Osmanlıca, Arapça, Farsça kelime ve tamlamalarla dolu ortaya karışık bir dil olması onlar için büyük bir çelişkidir.
Bu konuyu böylece özet geçtikten sonra geçmişle günümüz arasında bir edebiyat köprüsü kuralım.
Çok merak ediyorum Ahmet Mithat Efendi bugün yaşasaydı acaba wattpad yazarlarının birçoğu için hangi kelimeyi kullanırdı? Dekadanlar kelimesini kullanmazdı; çünkü Servet-i fünuncular ne kadar eleştirilseler de günümüzde bile zevkle okunan, adından söz ettiren kalıcı eserler bırakmışlardır. Wattpad kitaplarının ömrü ne kadar olacaktır? Ben yüz yıl sonrası hatırlanacak bir wattpad eseri olacağını pek sanmıyorum; çünkü bu kitapların çoğu yeterli bilgi birikimi, tecrübesi olmayan, edebiyat mektebinin rahle-i tedrisinde bulunmayan gençler tarafından yazılıyor ya da o gençlere ticari rantla yazdırıyorlar. Aslında bu gençlere zarar veriyorlar. Çocuklar bir iki kitapla yazar oldukları ve toplulukları peşinden sürüklemekle mükemmele ulaştıkları yanılgısına çok kolay kapılabiliyorlar. Belki de daha çok okumayı, araştırmayı, özgür fikirler üretmeyi terk ediyorlar.
Edebiyatta önemli olan kalıcılığı yakalamak, güncelliğini korumak, yıllar sonra bile aynı zevk ve heyecanla okunmaktır.
İşte günümüzde yazılan birçok eser, sel gibidir. Bir anda akıp gider, geride kum kalır. Burada marifet kum olabilmektedir. Avuçlarımızda bir avuç kum kalırsa ne mutlu?
Günümüzdeki yazı makineleri wattpad akımı için birçok tabir kullanıyorlar muhakkak; ancak Ahmet Mithat Efendi bugün yaşasaydı muhtemelen onlar için ?kuzucuklar? ifadesini kullanırlardı?
