(Geçen Haftanın Devamı)
Kütüphaneler:
Türkler yazıyı ve kitabi kutsal saymışlar, bu saygı nedeniyledir ki, özellikle medreselere bitişik birçok kütüphane yapılmış.
Kahvehaneler:
İlk kahvehane İstanbul'da 1554-1555 tarihinde Halep ve Şam'dan gelen iki kişi tarafından açılmıştır.
Ahilik:
Selçuklular zamanında gelişmiş ve Osmanlı devletinin ilk yıllarında ise en yüksek seviyeye ulaşmıştır. Ahilik birlikleri esnafın dini, ahlaki ve diğer yönlerden iyi yetişmesini amaç edinmiştir.
Loncalar:
Esnaf arasında birlik ve dayanışmayı sağlama işleri yanında, ticaret ahlakını koruyan, çırak, kalfa, usta yetiştiren eğitim kuruluşudur.
Ordu:
Selçuklulardan itibaren ordu, gençleri Acemi Oğlan Ocaklarında yetiştiren bir kurum olarak da çalışmış ve Osmanlı döneminde Acemi Oğlan Ocaklarından seçilen gençler Enderun okullarına aday gösterilmiştir.
Düzenli İlk Halk Eğitim Etkinlikleri:
Üniversitelerde serbest dersler:
1892'de fizik, kimya, genel tarih ve diğer konularda halka açık dersler verilmeye başlanmış.
Gönüllü Derneklerin Çalışmaları
İslam Öğretim Derneği(1864):
Halkı okutmak, toplumsal yönden geliştirmek amacıyla aydınlar tarafından kurulmuş olan çıraklık okulu, esnaf çocukları ile çevre halkına okuma- yazma, aritmetik, din bilgisi öğreten halk eğitim kuruludur.
Ethem Nejat'n Broşürü (1911):
İlköğretim müfettişlerine konferans vermek
Sinemadan yararlanmak
Gezici halk okulları açmak
Çeşitli eğitsel ve sosyal etkinlikler düzenlemek
CUMHURİYET DÖNEMİ HALK EĞİTİMİ
Milli Eğitim Bakanı İsmail Safa'nın Genelgesi(1923):
Yurdun her köşesinin cehalet ve irfansızlığın acısı altında ezildiği; halk ile okullar ve öğretmen arasında yakın ilişkiler kurulmasını, eğitimin her yaştaki ve sınıftaki halkın gereksinmesi durumuna getirilmesini belirtiyor.
Eğitimin Birleştirilmesi(Tevhidi-Tedrisat) Yasası(1924):
Bu kanun ile eğitim sistemi dağınık bir yapıdan kurtarılarak Milli bir özellik kazandırılmıştır.
Halk Eğitim Şubesi(1926):
Milli eğitim bakanı bünyesinde ilk olarak 1926 İlköğretim Genel Müdürlüğünde Talim ve Terbiye dairesine bağlı olarak kurulmuştur. 1960 yılında ise Genel Müdürlük haline getirilmiştir.
Halk Derslikleri:
Çeşitli nedenlerle hiç okumamış veya istediği öğretim derecesine ulaşamamış olanlar bir Cumhuriyet vatandaşın bilmesi gereken temel yurttaşlık bilgileriyle donatmak, ulusal kültür ve bilinci güçlendirmek görevini bu dersliklere yüklüyordu.
Millet Mektepleri(1928):
Yeni harflerin kabul edilmesiyle Atatürk'ün önderliğinde açılmıştır. Köylerde 15-45, kentlerde 16-45 yaşları arasında herkesin okuma yazma belgesi olması zorunlu kılınmıştır. Gezici ve durağandır.
Halk Okuma Odaları(1930):
Yurttaşların okuduklarını unutmamaları, okuma alışkanlığı kazanmaları amacıyla açılmıştır ve herkese açıktır. 1936'da sayıları 500'e ulaşmıştır.
Köy Eğitim Kursları (1936):
Köyü, köy kökenli önderlerin öncülüğünde kalkındırmaya yönelen Köy Enstitüleri, halk eğitimi alanında da etkili olmuştur. Öğretmen köy halkının mutluluğunu artırmak, mutsuzluğunu gidermekle sorumludur. (Devamı Haftaya)