Kısa adı İlksan olan İlkokul Öğretmenler Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı,13 Ocak 1943 Tarihli, 4357 sayılı Kanunun 11. maddesine dayanılarak İlkokul öğretmenleri arasında yardımlaşmayı sağlamak amacıyla kurulmuştur. Bu sandığa ilkokul öğretmenleri, Milli Eğitim Müdürleri, şube müdürleri, İlköğretim Müfettişleri, Milli Eğitim İdarelerinde çalışan memurlar ve sandık işlerinde çalışan memurlar 4357 sayılı Kanunun 11. maddesince sandığın üyesidirler.
Bu sandığımızın üye giriş ve çıkışlardan dolayı rakamlar değişse de, bu günlerde sandığın yaklaşık 287 bin civarında kayıtlı üyesi olduğu bilinmektedir. Aynı idare içindeki İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerden sınıf öğretmenleri sandığa zorunlu olarak üye yapılırken, branş derslerine giren öğretmenler sandık üyesi değildir. Bir ara bu öğretmenlerimizde üye olmayı istediler ama onların bu taleplerine olumlu bakılmadı.
İlksan’ın ilk başta gelen geliri üyelerden kesilen aidatlardır. Bu aidatlar İlksan tarafından maaş oranında belirlenir ve kesilir. Bu oranda yüzde ikilik bir orana tekabül eder. İlksan’ın diğer gelirleri arasında sandık bünyesine elde edilen kârlar, devlet yardımları, işletmelerden elde edilen gelirler yer almaktadır.
İlksan yedi yönetim kurulu üyelerince yönetilir. Yedi üyenin dördü bakanlıkça gösterilen adaylar arasından seçiliyor. Üyelerin seçtiği il ve ilçe temsilcileri kendi aralarında illere verilen sayı kadar üst kurul delegesini seçer. Diğer üç yönetim kurulu üyesi ise İlksan il üst kurul delegeleri arasından seçilmektedir. Ayrıca il delegeleri arasından denetleme kuruluna bir üye seçilirken, diğer iki üye ise bakanlığın gösterdiği adaylar arasından seçilmektedir.
İlksan genel müdürlük yapısı genel müdürden, genel müdürün yardımcılarından, genel müdürlük bünyesinde çalışan memurlardan oluşur. Lakin İlksan üyesi Genel Müdür olamıyor. Genel Müdür ve yardımcılarının işletme ekonomisi, maliye, hukuk, bankacılık ve muhasebe alanlarında ihtisas ve tecrübe sahibi ve yüksek öğrenim görmüş olmaları zorunlu. Genel Müdür gösterilen 3 aday arasından İlksan Yönetim Kurulu tarafından seçiliyor. Genel Müdür çalışacağı yardımcılarını kendisi İlksan Yönetim Kuruluna teklif ediyor.
İlksan yapısının bel kemiği olan yani İlksan ana statüsü. 22.03.1995 tarihinde 22235 sayı ile Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve hala bu yapıyı sürdüren İlksan Ana Statü’dür. İlksan sandığının yönetimi, İlksan işleyişi bu ana statü ile birlikte yönetmeliklerle yürütülmektedir.
İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı’nın Ana Statüsü, kuruluşundan itibaren Ortaklar Genel Kurulunca hazırlanarak Bakanlığın onayı ile yürürlüğe girerken, 09.04.1985 tarih ve 3179 sayılı Kanunun 1. maddesi ile Ana Statü hazırlama yetkisi Bakanlığa verilmiştir. 1990 lı yıllarda yaşanan birtakım olumsuzluklar nedeniyle 1993 – 1996 yılları arasında yönetimi Kayyuma devredilen Sandık, 1996 yılından itibaren bütün üyelerinin katılımı ile yapılan seçimle oluşturulan organları eliyle yönetilmektedir.
Kurulduğu günden bu güne kadar çeşitli aşamalardan geçerek hizmete devam eden İlksan, günümüz şartlarına uygun kendini zamana uydurarak ve yenileyerek üyelerine faydalı olma gayreti içindedir. Yaşanılan süreçte geçtiği veya yaşadığı olumsuzluklar artık geride kalmıştır. Kanunlar, statüler, kurumla ilgili yönetmelikler ve yönergelerin sınırları içinde üyelerinin yardımla ilgili ihtiyaçlarına cevap verme çabası içindedir.
Sandık tarafından, üyelerinden gerekli şartları taşıyanlara, ilgili yönetmelikle belirlenen miktarlarda ikraz, evlenme, doğal afet, şehit, ölüm, maluliyet ve emeklilik yardımları yapıldığı bilinmektedir. Bunların yanında İlksan üyelerine anlaşmalı sağlık kuruluşlarından özel indirimler sağlamaktadır. Sigorta şirketleriyle ferdi kaza sigortası anlaşması mevcuttur. Yine üyelerine düzenlediği kampanya ile uygun şatlarda araç sahibi yapmaktadır. Diğer bir önemli hizmeti çalışan ve emekli üyelerine uygun şartlarda arsa sahibi olmasını sağlamasıdır. Bankalar ve diğer kuruluşlarla üyeleri için özel anlaşmaları da mevcuttur. İlksan sadece bu hizmetleri sunmakla kalmayıp üyelerine vermeyi planladığı diğer birçok önemli hizmetlerden de bahsetmek mümkündür.
