Bugün, 16 Nisan 2024 Salı

Selim EROĞLU


İSTİKLAL MARŞI NASIL YA­ZIL­DI ?


23 Nisan 1920´de açı­lan TBMM´ye Meh­met Akif Bur­dur mil­let­ve­ki­li ola­rak ka­tı­lır. O gün­ler­de Türk mil­le­ti kap­ka­ran­lık gün­le­ri­ni ya­şa­mak­ta­dır. Sa­kar­ya boy­la­rı­na gelen düş­man An­ka­ra´ya yü­rü­me plan­la­rı yap­mak­tay­dı. Kimi mil­let­ve­kil­le­ri hü­kü­met mer­ke­zi­nin teh­li­ke­li ol­du­ğu­nu ifade ede­rek, Ana­do­lu´nun daha iç ke­sim­le­ri­ne ta­şın­ma­sı­nı dahi tek­lif et­mek­tey­di. Böyle bir or­tam­da imanı, azmi ve coş­ku­yu ifade eden bir İstik­lal Marşı´na ih­ti­yaç doğdu. Öyle bir İstik­lal Marşı ya­zıl­ma­lıy­dı ki , ye­di­den yet­mi­şe mil­le­tin ima­nın coş­tur­sun, sa­vun­ma gü­cü­nü kam­çı­la­sın ve zinde tut­sun, cep­he­de­ki as­ke­ri­mi­ze moral gücü ver­sin, ge­lecek ne­sil­le­re ilham ve ümit olsun, her oku­yuş­ta kalp­le­ri ür­per­sin ve arşı tit­ret­sin.


23 Nisan 1921´de Milli Eği­tim Ba­kan­lı­ğı yurt ça­pın­da bir şiir ya­rış­ma­sı açar. Milli Mü­ca­de­le´nin ru­hu­nu ve ma­na­sı­nı en iyi ifade eden şiire 500 TL ödül ve­ri­le­cek­tir. Ya­rış­ma­ya her bir iman ve ümit ko­nu­la­rı­nı iş­le­yen şi­ir­ler­le tam 724 kişi ka­tıl­mış­tır. İnce­le­me ko­mis­yo­nun­da şi­ir­ler­den al­tı­sı se­çi­le­rek ço­ğal­tıl­mış ve mil­let­ve­kil­le­ri­ne da­ğı­tıl­mış­tır. Daha önce Ça­nak­ka­le cep­he­si­ne gö­tü­rü­len şair ve ede­bi­yat­çı­lar­dan as­ke­rin az­mi­ne ar­tı­ra­cak şi­ir­ler yaz­ma­la­rı is­ten­miş­tir.

Ancak Necid çöl­le­rin­de gö­rev­li ol­ma­sı do­la­yı­sıy­la bu şa­ir­ler için­de ol­ma­yan ve cep­he­yi gör­me­di­ği halde za­fe­rin ka­za­nıl­dı­ğı ha­be­ri üze­ri­ne çok veciz ve ha­ri­ka bir Ça­nak­ka­le des­ta­nı yazan Meh­met Akif İstik­lal Marşı yazma ya­rış­ma­sı­na ödül kon­du­ğu için ka­tıl­ma­mış­tır. Bunun üze­ri­ne Milli Eği­tim Ba­ka­nı Ham­dul­lah Suphi, Akif´e bir mek­tup ya­za­rak du­ru­mun cid­di­ye­ti­ne ikna et­miş­tir. Bunun üze­ri­ne Akif pat­la­ma ön­ce­si bir ya­nar­dağ mi­sa­li Ta­ced­din Der­gah´ına ka­pan­mış ve mar­şın mıs­ra­la­rı­nı yaz­ma­ya baş­la­mış­tır.


Ta­rih­çi Cemal KUTAY, olayı şa­hi­din­den din­le­di­ği bir ha­di­se­yi şöyle an­la­tır.


? Bir gece bir­den uyan­mış, kağıt ara­mış? Yok? Hal­bu­ki ilham, he­ye­can­lı ba­ha­rın­dan pınar gibi akı­yor? Elin­de kur­şun kalem, yer ya­ta­ğın­da­ki sa­ğın­da­ki du­va­ra dön­müş:


? Ben ezel­den be­ri­dir hür ya­şa­dım hür ya­şa­rım


Hangi çıl­gın bana zin­cir vu­ra­cak­mış şa­şa­rım


Kük­re­miş sel gi­bi­yim ben­di­mi çiğ­ner aşa­rım


Yır­ta­rım dağ­la­rı en­gin­le­re sığ­mam ta­şa­rım ´ kı­ta­sı­nı yaz­mış­tır.?


O da komşu mil­let ve­ki­li Hafız Bekir Efen­di sabah na­ma­zı­na kalk­tı­ğı zaman Akif´i du­var­da­ki bu kı­ta­yı si­ler­ken gör­müş.


Derin bir ken­din­den geçme ve dü­şün­ce at­mos­fe­rin­de va­ta­nın için­de bu­lun­du­ğu ka­ran­lık tab­lo­yu yü­re­ğin­de­ki acı ve kal­bin­de­ki ümit ışık­la­rın­da şe­kil­le­nip yük­sek zeka süz­geç­le­rin­den sü­zü­len şiir ta­mam­lan­mış­tır. Artık kah­ra­man or­du­mu­za ithaf edi­len bu şiir ilk kez Se­bi­lür­re­şat der­gi­sin­de ya­yım­lan­mış­tır. Daha sonra ço­ğal­tı­la­rak mil­let ve­kil­le­ri­ne da­ğı­tıl­mış ve mec­li­sin 12 Mart 1921 Cu­mar­te­si gü­nün­ki top­lan­tı­sın­da ele alın­mış­tır. Mec­lis kür­sü­sü­ne ça­ğı­rı­lan Milli Eği­tim Ba­ka­nı Ham­dul­lah Suphi ta­nı­nan o gür ve tok se­siy­le ve ken­di­ne has bir ahenk­le marşı büyük bir coşku ile okur. Daha ilk mıs­ra­dan ? Kork­ma sön­mez bu şa­fak­lar­da yüzen al san­cak? cüm­le­si­ni oku­ma­sıy­la şid­det­li bir al­kış­la mec­lis yan­kı­lan­mış­tır. Bazen mıs­ra­la­rın bazen kı­ta­la­rın son­la­rın­da al­kış­lar tüm şid­de­tiy­le devam eder.


Canın ca­na­nı bütün va­rı­mı alsın da Hüda


Et­me­sin tek va­ta­nım­dan beni dün­ya­da cüda.


Bey­ti­nin so­nun­da mec­lis ?in­şal­lah? ses­le­riy­le in­le­miş­tir. İstek üze­ri­ne üç kez arka ar­ka­ya okun­muş ve 12 Mart 1921´de milli marş ola­rak kabul edil­miş­tir. İstik­lal Marşı ? Ben bu top­rak­lar üze­rin­de kı­ya­me­te kadar ya­şa­ya­ca­ğım.? diyen mil­le­tin des­ta­nı­dır.


Sır­tı­na gi­ye­ce­ği pal­to­su dahi ol­ma­yan ce­bin­de ise bir mil­let­ve­ki­li ar­ka­da­şın­dan borç al­dı­ğı 2 tl´si bu­lu­nan Akif 500 tl´lik ödülü al­ma­mış ve bir hayır ku­ru­mu­na ba­ğış­la­mış­tır.


(O gün o pa­ray­la An­ka­ra´da 3 çift­lik satın alı­na­bi­li­yor­du.)


Akif şöyle di­yor­du :


O şiir bir daha ya­zı­la­maz. Onu ben de ya­za­mam. O şiir benim değil mil­le­tin ma­lı­dır. Allah bu mil­let bir daha is­tik­lal marşı yaz­dır­ma­sı.