Bugün, 19 Mart 2024 Salı

Nazmi KILIÇ


KAMU MALI VE EMANET


Emanete ihanet etmemek, dinimizin titizlikle üzerinde durduğu ahlaki görevlerimizden biridir. Korunmak ve saklanmak amacı ile insana verilen maddi ve manevi her türlü eşya emanet sayılır. Rabbimiz Kuranı Kerimde: ?Hiçbir peygamber, emanete hıyanet etmez. Kim emanete yani kamu malına hıyanet ederse, kıyamet günü, hainlik ettiği şeyin günahı boynuna asılı olarak gelir. Sonra da hiçbir haksızlığa uğratılmaksızın herkese kazandığının karşılığı tastamam ödenir.? der.

Bir hadis-i şerifte ise Peygamberimiz (s.a.s) ashabına, ?Müflis kimdir, biliyor musunuz?? diye sorar. Onlar da, ?Müflis, parası ve malı olmayan kimsedir.? şeklinde cevap verirler. Bunun üzerine Efendimiz (s.a.s) buyurur: ?Şüphesiz ki ümmetimin müflisi, kıyamet günü namaz, oruç ve zekât gibi ibadetlerini yerine getirmiş olarak Allah´ın huzuruna çıkar.
Bununla beraber kimine sövmüş, kimine iftira etmiş, kiminin malını yemiş, kiminin kanını dökmüş, kimini de dövmüştür. Bu durum karşısında onun iyiliklerinden elde ettiği sevaplar, kendisinden alınarak hak sahiplerine dağıtılır.

İbadetleri ve iyilikleri, ihlal ettiği kul haklarını ödemeye yetmezse, hak sahiplerinin günahlarından alınıp kendisinin günahlarına eklenir. Böylece sevapları gitmiş, günahları artmış, neticede iflas etmiş olarak cehenneme atılır.?

İslam dininin mesajlarının, emir ve yasaklarının tüm esaslarının merkezinde hep hak kavramı vardır. Bu itibarla
Rabbimiz, kendimiz, diğer insanlar, yaşadığımız çevre ve tabiatla olan her bir münasebetimiz hak kavramı ile tamamen ilgilidir. Hak, hem sorumluluklarımızı hem de korumamız, gözetmemiz gereken maddî ve manevî imkânları ifade eder.

Hak, bir yönüyle Allah hakkına bir yönüyle de kul hakkıyla ilgilidir.


İslamiyet, kamu hakkı Allah hakkı kapsamında değerlendirilmiştir. Kamu yarar ve düzeninin gerçekleşmesi, toplumun huzurlu, güvenli bir hayata sahip olması bu haklara uymaya bağlıdır. Kamuya ait her türlü imkân ve nimetin, topluma ait mekânların, araç ve gereçlerin, çevre ve tabii kaynakların adalet, hakkaniyet ve liyakat çerçevesinde kullanılması gerekir.


Dinî-ahlâkî değerlere kayıtsızlaşıltığında, ahretteki hesap unutulduğunda, helâl-haram sınırlarına dikkat edilmediğinde, hak kavramı önemini yitirdiğinde, kamu imkânlarını su istimal edenler çoğalır. Böyle bir toplumda ise, ne kamu hizmeti lâyıkıyla gerçekleşir ne de insanlar birbirlerine güvenir. Güvenin kalmadığı yerde ise huzurlu bir hayattan söz edilemez.

Oysa kamu malı emanettir. Bu emanete ihanet etmek, kişiyi hem dünyada hem de ahrette ağır bir vebal altına sokar.

Efendimiz (s.a.s), bu ağır vebale karşı insanları şöyle uyarır: ?Kimse hakkı olmayan bir karış yeri bile almasın! Alırsa Allah, kıyamet gününde yedi kat yeri onun boynuna dolar.? ?Sizden kimi bir işte görevlendirirsek ve o da bizden iğne miktarı ya da daha büyük bir şeyi gizlerse bu bir ihanet olur ve kıyamet günü onu (kendi elleriyle) getirir.?


Kamuya ait mallarda, bütün toplum fertlerinin eşit hakkı vardır. Dinimiz, başkalarının hakkını ?kul hakkı?; kul haklarının gasp edilmesini ise emanete ihanet olarak değerlendirmiştir. Peygamberimiz (s.a.s), bu konuda şöyle buyurur: ?Kimi bir işte görevlendirip yaptığı işin karşılığı bir ücret verdiysek, onun bu ücret dışında alacağı her şey emanete hıyanettir.?


Her şeyin ayan beyan ortaya çıkacağı ahrette, hüsrana uğrayanlardan olmamak, cehenneme düşmemek için haramlara bulaşmadan, ömrümüzü helal dairede sürdürmeye özen gösterelim. Kamu mallarını, birer emanet olarak kabul edelim. İhlal edilen her kamu hakkının, zayi edilen her kamu malının, birer kul hakkı ihtiva ettiğini asla unutmayalım. Ve yine unutmayalım ki ahrette milyonlarca insanla helalleşme imkânı olmayacaktır. Efendimizin bu anlamdaki hadisi şöyledir:


?Hiç kimse Allah´ın kendisine takdir ettiği rızkı -geç de olsa- elde etmeden ölmeyecektir. Öyleyse Allah´tan (hakkıyla)
sakının ve rızkınızı güzel yoldan isteyin. Helâl olanı alın, haramdan kaçının!?


İçinde okuduğumuz okul, gezdiğimiz yol, dinlendiğimiz park gibi kamuya ait mallar toplumsal emanetlerdendir.

Bunlara iyi bakmak ve görevlerimizi yapmak, bu emanetleri korumak demektir. Kamu malının korunması ve kullanılması konusunda örnek alacağımız birçok örnekler vardır. Bu örneklerden en çarpıcı olanı da Hz. Ömer´in mum kıssasıdır. Kamu malının nasıl kullanılacağı, her kamu çalışanının en büyük imtihanlarından birisidir. Bizim öğretmenlerimiz toplu iğnenin, bir teksir kağıdın hesabını yapar ve yapılması gerektiğini söylerlerdi. Hayatta en zor sınavlardan biriside bize emanet edilen kamu malı ve diğer emanetleri layıkıyla korumaktır. Bunu başarabilenlere ne mutlu diyorum. Sağlıcakla kalın.