MANGAL

    Bu hafta biraz gerilere gidelim. 
    Hayatımızda olduğu halde zaman sonra bir sebeple çıkan o kadar çok şey vardır ki. İşte bunlardan biri de mangaldır.
    Günümüz nesline mangal nedir denildiğinde muhtemel en fazla verilen cevap, piknik yerlerinde götürdüğümüz malzemeleri pişirmek için kullanılan eşya cevabı ağır basacaktır. Zaten piknik terimi de son çeyrek asırda duyduğumuz kelime.
    Günümüzde ticari bir vazifesi olan mangal bazı mamullerin pişmesi için kullanılıyor. Hala ciddi müesseselerde mevcudiyetini ve gerekliliğini koruyor.     Özellikle rengi kırmızı, beyaz veya ne olursa olsun et türünün pişirilme tekniklerinden biri de “ızgara” denilen ve piknik mangalının ticari adlandırılmasından ibaret.
    Peki yazının girişinde “Bu hafta biraz gerilere gidelim” cümlesi ne oluyor öyleyse?
    Yaşı gençlerden bu yazıyı okumuşsa bu soruyu sorması mümkün. Hem biraz gerilere gidelim denilecek, hem de pek çok piknik yerinde kullanılacak bir eşya olacak. Şimdi “Bunun geçmişle ne alakası var” diyebilirsiniz.
    Var efendim. Bal gibi de var!
    Öncelikle şehir toplumunun elektrik ve kalorifer gelmeden önce kullanılan bir ısıtma aracı. Esnaf özellikle kış günlerinde dükkanını açmadan önce mangalını hazırlar, yakacak olarak kullanılan kömür ve odunlar tamamen köz haline dönüşünce mangal içinde bulunan kül ile örtülerek alevsiz ve dumansız közlerin yanması sağlanır. 
    Esnaf elinde bir maşa ile ara sıra mangalı karıştırıp sönmemiş olan közlerin bulunduğu mekânı ısıtmasına katkıda bulunur. Hatta bazıları mangalın bir köşesine koyduğu demlik ile devamlı sıcak suyun olmasını sağlar. Ola ki bir dostu geldiğinde ona çay ikram etsin.
    Mangal bir devrin ısınma aracıdır. Hatta bazı evlerde sobanın kurulmadığı odalar dahi mangal ile ısıtıldığı olmuştur.     Burada esas olan, odunun veya kömürün köz haline geldikten sonra mümkün olduğu kadar uzun kalabilmesini sağlamaktır. İçten içe yanan ve közler dışarıya ısı vermektedir.
    Dumansız veya alevsiz yangınlar sadece mangalda olmaz elbet. Mangalda olmayan o yangınlar zaman içinde değil sönmek, gittikçe hararetini daha da artırır.     Ta ki o yangın sahibi dünyada son nefesini verene kadar…
    Biz gelelim mangalımıza.
Mangal bir devrin vazgeçilmez ihtiyaçlarındandı. Günümüz nesli mangalı tanımamıştır ama belki büyüklerinden duymuşluğu vardır. Bu arada internetten “mangal” diye arama yaparsanız size piknik yeri mangalının fotoğraflarını verecektir. O bile mangalın ne zaman kullanıldığını hemen akıl edemiyor. Isınma için kullanılan mangalı araştırmak isterseniz, ne maksatla kullanıldığını da yazmanız gerekiyor.
    Mangal bir nevi ısıtma aracı. Tabii bu ısıtma bedeni ancak ısıtabiliyor. İçimize bir dahli yok. Zaten içte yangın varsa mangalın sıcaklığının da bir ehemmiyeti yok. İçimiz soğusa mangal dışımızı da zor ısıtır zaten.