Bugün, 29 Mart 2024 Cuma

Zeki ORDU


SARI TÜTÜN DEMETİM

SARI TÜTÜN DEMETİM


Memleket ne çektiyse “Etkisiz yetkililerden” çekti.

Şimdi hem etkisiz hem de yetkili nasıl olunuyor diyenler olabilir. Oluyor işte. Ülkede kimine göre “Ara rejim” kimine göre “Kara rejim” diye adlandırılan dönemlerin yetkili kişileri netekim…

***

Burada “etkisiz” kelimesini “iş bilmez” manasında kullanıyorum. Neyse biz asli konumuza geçelim.

Malumdur bazı şeyler muadillerinden farklıdır. Şuranın inciri, falan yerin elması, filan yerin kaymağı vs… bunlardan biri de tütün.

Samsun ili başta olmak üzere ülkenin muhtelif yerlerinde yetişir bu bitki. Daha sonra da malum işte kullanılır. Sadece “izahat” olması için yazıyorum en makbul olanı tel tel ve sarı renkte olanı imiş. Gerisi tiryakilerin bileceği iş tabii.

***

“Ordu’nun dereleri aksa yukarı aksa” adlı türküyü duymayanımız yoktur. Çok türküde olduğu gibi bu türkünün de bir hikâyesi vardır. Hikâyede aralarında gönül köprüsü kurulmuş Hacer ile Mehmet isminde birine ait bir hikâye bu. Uzun uzun anlatmaya lüzum yok. Kısaca birbirlerine sevdalanan bu ikiliyi kıskançlıkları yüzünden ayırırlar. Hacer kıza iftira atarlar ve Mehmet’i bu işten caydırmaya çalışırlar.

Hacer “yavuklusu” olan Mehmet’e “Sarı tütün demetim” dermiş. Mehmet’in saçlarının sarı ve boyunun uzun olmasından dolayı bu benzetme yapılmış. Bir şeyi övmek için daha güzel bir şeye benzetilmesi gibi yani.

Arabozucular sonunda bu işi başarmış ve Mehmet Ordu’yu terk etmiş. Geriye yanık bir türkü kalmış ardından. İşte o türkünün bir yerinde şöyle deniyormuş:

“Oy Mehmet’im Mehmet’im/ Sarı tütün demetim/ Beni sana geçmişler/ Vallahi ben demedim.”

Ve türkü derlenip TRT repertuarına girmesi için müracaat edildiğinde “Sarı tütün demetim” mısraı malum dumanı çıkan şeyi hatırlatıyor gerekçesi ile “ Sana küstüm demedim” şeklinde değiştirilmiş.

Peki, bu sözde hassasiyet diğer şarkı ve türkülere de tatbik edilmiş mi? Ne gezer! Mesela bir Antalya türküsünde “Yıkılası meyhane sarhoşum nerde kaldı” mısraı alkollü içkiyi özendiriyor diye sansüre uğramamış. Yine Bir Uşşak şarkıda “ Oturmuş kumar oynar ah ciğerimin köşesi” mısraı ise kumar illeti ile bağlantılı sayılmamış. Bula bula “Sarı tütün demetim” sözleri mi mahsurlu görülmüş?

Tabii bu arada başka tuhaf sözleri hiç yamadım. Bir sürü şarkı ve türküde o kadar acayip sözler var ki akıllara ziyan. Bunlar; kaytan bıyıkların gezdiği yerler, inadından dar gelen düşmeler ve daha neler neler netekim…

Hacer “Vermem seni ellere Ordu üstüme kalksa” derken gücü yetmemiş demek ki. Bu arada buradaki “Ordu” vilayet Ordu mu yoksa “Teçhizatlı ordu mu” bilinmiyor. Ne olursa olsun ortada bir hinlik var netekim.

İçki serbest, kumar serbest, kaytan bıyıkların faaliyetleri serbest, düğmeleri dar veya bol olması serbest ama “Sarı tütün demeti” yasak!

Boşuna mı Ordu’nun dereleri hem “yukarı” akıp, hem de “Kara yosun” bağlıyor?