SEN İSLAMBOL OLDUKTAN SONRA

İstanbul`un şirin dili, mazisini anlatıyor:
`İslambol olduktan 56 yıl sonra 8 şiddetinde kıyamet benzeri bir deprem yaşadım. Yıkılan binlerce bina ve enkazım altında can veren insanlar. Var olsun Mimarbaşı Koca Sinan, var olsun Sultan Süleyman, var olsun Yavuz Selim Sultan, III. Murat Han... Depremden sonra daha bir güzelleştirdiler çehremi. Onlar, diktiler Süleymaniye`yi, Şehzade Camiini, Şehzade Külliyesini, Haseki`yi, Mihrimah Sultan ve Rüstem Paşa Mabetlerini… Yeniden onardılar yıkılan Ayasofya`mın
kubbesini. Yüzüme baktıkça Fatih`im, Süleyman`ım, Selim`im, Murat Han`ım; tutuşup yanıyordu benim inanca hasret kalbim. Çoğaldıkça çoğalan bir sevda şehrinin yollarında payeli yürüdükçe erdemli sultanlarım, tanımı mümkün olmayan ne hazlar yaşadım. Hepsinin dudağı mercan, dili mercandı, dişi mercandı. Onların devrinde gecelerim bahçe bahçe sümbül kokardı, ağzımdaki dil, bülbül kokardı, yüreğim kıpır kıpır İstanbul atardı.

Padişah efendilerim; toprağımı inancın tekbir tekbir tavsadığı camilerle, ilmin cevval mekânı medreselerle, sanat ve iş dünyasını canlı tutan hanlarla, temizliğin kaynağı hamamlarla, susuz dudaklara can veren çeşme ve sebillerle, dudakları Boğaz`ın sularını öpen saraylarla, ekâbir konaklarıyla bezediler.

Divan yolunda, hasır iskemleler atılmış, kahve önlerindeki insanların sıcak sohbetlerine tanık olursunuz. Bir zamanlar; Yeniçeri isyanlarına, çeşit çeşit törenlere, düğünlere, şenliklere, geçit resimlerine, Osmanlı şehir hayatının bin bir çeşit tezahürüne şahit olmuştur bu mekânlar. Ayasofya`dan çıkıp Beyazıt`a kadar yürürken bütün yolların başladığı noktayı belirleyen Milion Sütunu, Su Terazisi, Beşir Ağa Çeşmesi ve havuzlu mini parkta erguvan ağaçlarını selamlamadan geçmez yüreğime konuk olanlar.

Geze geze yorulmuşsanız ve iyi bir acıkmışsanız burnunuza enfes köfte kokuları gelir tarihî Sultanahmet Köftecisinden. Ağzınızın suyunu akıtır alimallah.
Sultanahmet köftecisi bitişiğinde Cevri Kalfa Mektebi yükselir. Az ileride Firuz Ağa Camii karşılar sizi. Sağa geçip biraz ilerlerleyip Hoca Rüstem Sokağına girirseniz Kızlar Ağası Mehmet Ağa Medresesi, bir Mimar Sinan klasiği olarak bağrına basar sizi. Sağdan devam ederseniz Osmanlı panteonu olarak burada; bir türbe, bir çeşme, bir okul binasından oluşan büyüleyici bir mekânda bulursunuz kendinizi. Türbe, II. Mahmut için yaptırılmıştır ama burada Sultan Abdülaziz ve II. Abdülhamit ile aile efradını da bağrına bastığını görürsünüz. Mimar Sarkis Amira Balyan tarafından yapılan Ampir üslubundaki bu türbe, Divanyolu`nda modern dönemler sanatının başlangıç örneğidir. Basın Müzesinin hemen yanındaki Çemberlitaş Hamamı; bir Mimar Sinan eseri olarak hala dimdik ayakta selamlar sizi. Tatlı tatlı gülümsemesiyle ayakta durmanın müjdesini verir ziyaretçilerine.

Divanyolu`nu keser yürüdüğünüz Klodfarer Caddesi. Ardından Pier Loti`ye girersiniz. Devam edip yürürseniz Bizans`ın meşhur meydanı Forum Kostantinos`u bulursunuz karşınızda. Burası da kendi kimliğinde selamlar konuklarını.
Bir de Çarşıkapı`dan girelim İstanbul`a.

Yürürseniz; Sinanpaşa ve Çorlulu Medresesi karşılar sizi. Hemen köşede inşa edilmiş sebilinden kuruyan dudaklarınıza susuzluğunuzu gidermek için buz gibi bir su sunulur tarihî çeşmeden. Klasik sebil mimarisinin en güzel örneğinden içersiniz kana kana.

Avrupalı ressam ve fotoğrafçılarla karlaşırsınız burada. Kimi kalemleriyle buraların resmini çizmenin keyfini yaşar, kimileri ellerindeki makinelerle fotoğrafını çekmenin. Avrupalı konuklarımız, bayılır buralara.
Bileyiciler çarşısıyla Çorlulu Medresesinin birlikte oluşturduğu tabloya hayran bakar, turistler. Burada sergilenir Anadolu`nun en güzel el dokuması ipek halıları, el sanatının göz nurları. Buradadır IV. Murat zamanından beri asırlık nargileciler. Yorgunluğunu gidermek için; köpüklerifincanından taşan bir Türk kahvesi mis gibi kokusuyla burnunuza tüter. Seyyahlar, ressamlar, fotoğrafçılar kahve içmenin keyfiyle mesti melül olur burada. Bazılarının nargile fokurdattığını görürsünüz, bu çeşitlilik içinde. Güzel kıyafetleri ve temiz elleriyle taş fincanlarda getirilir duman duman tüten taze kahveler.
Az ilerlersiniz; tam karşınızda II. Viyana kuşatması kahramanı Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Medresesi konuk etmeye hazırlanır sizi. Sanki bu semtte acımtırak yüzüyle: `Ben, bazen de dramlar kenti olurum. Bazı eserlerimi yıkık, bazılarını yarım görürseniz size mutlaka anlatacakları vardır.` der. Sorarsınız esbabını. Cevap veren muhatabınız, bilge bir kişiliğe sahiptir:
Acı bir dramla hayata veda ettiği için tamamlayamadı eserini, Merzifonlu,` der size.

Şile`ye düşer yolunuz. Şile adı, biraz acayip gelir ve sorarsınız anlamını bilge bir kişiye; dağ çiçeği anlamına geldiğini öğrenirsiniz. Kayalar üzerinde kurulmuş bir balıkçı kasabasıdır, Şile.
Fatih`e kavuşuncaya kadar Lidyalılar, Gotlar ve Romalılar arasında el değiştirmiştir, Şile. Dört köşesi buram buram tarih, kültür, sanat ve medeniyet kokar Şile`nin.

Anadoluhisarı`ndasınızdır. Hayran bakar onu kim görürse. İstanbul, buradan bakılınca dünyanın devasa çarkı gibidir. Kiliseyle havranın, havrayla caminin, camiyle sinagogun sırt sırta dayandığı mabetler metropolüdür. Dinler ve dindarlar metropolü... Ortodoks, Katolik, Protestan, Süryani, Kaideni, Romanyod, Seferad, Karaim, Eskanazim gibi Yahudiler, İslamî tarikatlar, Cizvitler, Fransiskenler, Dominikonlar, Karmatiler, Lehler, Laventenler… Hepsi İslambol`un hoşgörüsüyle rahat yaşarlar. İbadethanelerini ve okullarını inşa etmişler, mevcudiyetlerini korumuşlar ve İslambol`un yüreğinde mutlu yaşamlarını sürdürüyorlar. Aya Yorgi Manastırı, Aya İrini Kilisesi, Neve Şalom Sinagogu, Ermeni Kilisesi, Ortodoks, Katolik, Anglikan, Protestan… İstanbul, zamandan fersah fersah kopmuş, medeniyetlere kucağını harman etmiş, bağrında kültürlere çiçek açtırmış hayran kaldığınız devasa bir şehirdir. Tepe tepe, sokak sokak, sur sur medeniyet ve kültürlerin güneş yüzlü mekânıdır. Kimi kez Byzantion, kimi kez Kostantiniyye olsa da; o 29 Mayıs 1453`ten sonra öz kimliğini bulmuş İslambol`dur.