Bugün, 24 Nisan 2024 Çarşamba

Ömür Cansu ŞAHİN


TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU


Çoğumuz bir travmatik olaya (sevilen birinin kaybı, kaza, kişisel saldırı, ciddi bir hastalık) şahit olmuşuzdur veya yaşamışızdır. Zamanla yas dönemimiz geçer, acımız azalır ve hayat normal seyrinde devam etmeye başlar. Çoğumuz travmatik olaydan sonra kendiliğimizden iyileşiriz. Ama bazı kişiler için durum farklı olabiliyor; olaydan sonra aylar, hatta yıllar geçse bile iyileşemeyebiliyor, travmadan kaynaklı aşırı stres veya kaygı yaşamaya devam edebiliyorlar.
Kişiyi aşırı korkutan, dehşet içerisinde bırakan, çaresizlik yaratan, çoğu kez olağan dışı ve beklenmedik olayların yol açtığı etkilere ruhsal travma diyoruz.Ruhsal travmaya yol açabilecek olayların başında elbette ki; savaşlar, patlamalar, afetler, saldırı, tecavüz, işkence, iş ve trafik kazaları, aile içi şiddet ve çocuklukta yaşanan cinsel taciz yer almaktadır.
Toplum içinde ruhsal travmaya yol açan olaylar çok yaygındır. Ne yazık ki ülkemizde son zamanlarda artan terör olayları ve yaşanan toplu ölümler, hem bu olaylara birebir maruz kalan insanlar için hem de her gün televizyon, gazete ve sosyal medya aracılığıyla takip eden insanlar için travma etkisi yaratmaktadır. Ruhsal travmayla karşılaşma şansı elbette herkes için eşit değildir. Suç oranının yüksek olduğu yerlerde yaşayanlar, başka ruhsal hastalığı veya alkol-madde bağımlılığı olanlar, askerler, polisler, itfaiye personeli olanlar travma yaratabilecek olaylarla daha sık karşılaşırlar.
Travmalardan sonra en çok karşılaşın iki hastalık; depresyon ve travma sonrası stres bozukluğudur.(TSSB) Depresyonun en sık görülen belirtileri isteksizlik, halsizlik, moral bozukluğu, uyku ve iştah bozukluğu ve hayattan zevk alamamaktır. TSSB´de ise; uykusuzluk, kabuslar, olayla ilgili anıların rahatsız edici bir biçimde sık sık hatırlanması, sürekli olarak olayın tekrarlanacağı korkusu ve bu nedenle kendini diken üzerinde hissetme, diğerlerine yabancılaşma (kimse beni anlamıyor hissi), olayı hatırlatan durumlarda huzursuz olma ve bu durumlardan kaçınma görülür.
Bu belirtiler çoğu kişide travmayı izleyen günlerde görülür ve genellikle birkaç hafta içerisinde kendiliğinden düzelir, ancak bazılarında aylarca hatta yıllarca sürebilir.
Travmalardan etkilenmiş birçok kişi;
-Yaşadıklarının bir ruhsal rahatsızlık olduğunu bilmediği veya belirtileri kendi güçsüzlüğüne/eksikliğine bağladığı için,
-Sorunların tedavi edilebileceğini bilmediği için,
-Tedavi imkanlarına nasıl ulaşacağını bilmediği için,
-Maddi imkanları olmadığı için,
-Sorunlarını konuşmaya utanıp sıkıldığı veya konuşulmasından rahatsız olduğu için tedaviye başvurmuyor olabilir.
Oysa ki bu sorunların hem psikoterapiyle hem de ilaçlarla başarılı biçimde tedavisi mümkündür. Sorunların farkına varıp yardım aramak sorunların çözümünü kolaylaştıracaktır. Eğer kendinizde veya çevrenizde travmaya bağlı ruhsal problemler gözlemliyor iseniz lütfen bu konuda bir uzmana danışmaktan ve yardım almaktan çekinmeyiniz.