Peygamberimize gönülden ve yürekten bağlı olan Nabi'nin bir hac seferi sırasında Mescid-i Nebevi'ye ve onun türbe-i saadetlerine karşı ayaklarını uzatıp yatan üst düzey devlet görevlisine söylediği şu beyit ne kadar anlamlıdır. Peygambere duyulan muhabbet kelimelerle ancak bu kadar güzel anlatılır:
“Sakın terk-i edepten, kuy-u mahbub-u Hûdâdır bu
Nazargah-ı ilâhîdir Makam-ı Mustafadır bu.”
Sabit adlı bir şairimiz hastalar için bitmeyen geceleri anlatmak için ne güzel söylemiş:
“Şeb-i yeldâyı münecimle muvakkıt ne bilir
Müptela-yı gama sor geceler kaç saattir.”
Yenişehirli Avnî şu beytinde sevgiliyle beraber yerlerde sürünüp giden gönlünü ne kadar da güzel anlatmış.
“O gül endam bir al şâle bürünsün yürüsün
Ucu gönlüm gibi ardınca sürünsün yürüsün”
Söyleyeninin bilmediğim aşağıdaki beyit her şeyin bitti dediğimiz anda bir kulun Rabbine en güzel niyazı olsa gerek;
Kimsesiz kimse olmaz, kimsenin var kimsesi,
Kimsesiz kaldım, meded ey kimsesizler kimsesi.
Seyyid Nesimi'nin bir mutasavvıf bir şiirlerini gönül iniltileri ile söyleyen zamanına göre uçarı şeyler ortaya koyan bir muhabbet şairidir. Söyledikleri bazen hoş karşılanmış bazen sıkıntıya sebep olmuş hatta sonunda hayatına mal olmuştur. O sebeple kendisini eleştiren söz söyleyenlere:
Nesîmî'ye sormuşlar o yâr ile "hoş musun?"
Hoş olayım olmayayım o yâr benim kime ne?
Nesimi'den sevgiliden ayrılmanın ne anlama geldiğini, ona duyulan sevginin ne demek olduğunu anlatan bir güzel beyit daha, sözlerin hepsi birbirinden harika;
“Gel gel beri ki savm u salâtın kazâsı var
Sensiz geçen zamân-ı hayâtın kazâsı yok”
Bitmeyen, uzun süren, ev sahibini bıktıran misafirlikleri söyleyeni belli olmayan ve Lâedri olarak ifade ettiğimiz şu anonim beyit ne güzel anlatılmış;
“Misafirin iyisi gelir gider kuş gibi
Kötüsüyse oturur baykuş gibi”
Bir türlü yola getiremediğimiz, ne yaptıysak kâr etmeyen inatçı insanlar, anlamayan talebeler, söz dinlemeyen evlatlar için atalarımız ne güzel söylemiş.
“Tatsız aşa tuz neylesin
Akılsız başa söz neylesin”
Türkçenin altın harfleri ile yazılmış sevgiliye söylenmiş sözler bitmiyor ki. İşte sevgilinin güzelliğini anlatan anonim birkaç söz harikası daha:
“Vur kalbime hançeri
Hançer kana bulansın
Fazla derine inme
Çünkü orda sen varsın”
“Yüz güzel ayna güzel
Oturmuş zülfün tarar
Dizinde ayna güzel
Güzel yâri görenler
Dediler "ay ne güzel”
İstanbul’un gül devrini anlatan Ümmi Sinan’ın altından daha değerli gül sözleri.
Seyrimde bir şehre vardım
Gördüm sarayı güldür gül
Sultanının tâcı tahtı
Bağı duvarı güldür gül
Gül alırlar, gül satarlar
Gülden terazi tutarlar
Gülü gül ile tartarlar
Çarşı pazarı güldür gül
