Prof. Dr. Turan Karadeniz
Ordu Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekandı
Yıllara dayanan bir dostluğumuz var.
Karadeniz`de fındık denilince o gelir akla.
Kendisi Karadenizli. Birçok öğrencileri yetiştirmiş değerli bir bilim adamı.
Fındıkta her konunun içinde bulursunuz onu. Gece rüyalarını süsler. Onunla günlerce fındık bahçelerinde doğudan batıya çok çalışmalar içinde olduk.
Fakat…
Son günlerde onun bu özverili çalışmalarına karalama içinde olan, onu yıpratmaya kalkan gruplara diyorum ki;
Maddi yönden güçlü olabilirsiniz ama onun arkasında emeğe saygı duyan, toprakla haşır neşir olmuş bir grup ve onun temsilcileri var.
30-31 Mart` da yaşanan don felaketiyle ekonomik dalgalanmalara iyi niyetle yaptığı çalışmaları bazı kendini bilmez ihracatçı bozuntularının saldırısına uğraması bizleri yaraladı.
Televizyonlardaki oturumların konuşmalarına telefonla katılmak istedik neden mazeret göstererek katılmamızı engellediler.
Biliyoruz ki;
Dünyada olağan üstü durumlar yaşanıyor. Ne zaman dolu olacağını bilmemiz mümkün değil. Karadeniz fındık üreticilerine bu yıl havaların sıcak gittiğini, meyvelerin çiçeklendiğini, zirai donun tüm üreticilere haber vererek uyarıda bulunmadığını kim söyleyebilir? Böyle bir bilim adamı benim görüşüme göre sadece alkışlanır.
Aynı bilim adamı ayrıca don olursa üretici perişan olduğu gibi, onun yanında ihracatçı, sanayici ve fındığın pazarlandığı dış ülkeler bile zarar görür demedi mi?
Don olayı Karadeniz`i baştan başa gökten ateş yağar gibi yaktı. Aynı olay yurdumuzun birçok bölgelerinde de oldu.
O Karadeniz sevdalısı bilim adamı ekibi ile birlikte don olayının bir hafta sonrası yani 7-8 Nisan`da Samsun, Ordu, Giresun ve Trabzon illerinde yorucu ve yoğun bir çalışma yaptı. 9 Nisan`da devletin ilgili kurumlarına raporu teslim etmişti. Raporun açıklanması sonucu, fındık fiyatları birden artmaya başlamıştı. O günlerde don öncesi fındık fiyatları 6,3 iken 31 Mart günü 6,9 TL`ye 2 Nisan günü 7,5 TL`ye 5 Nisan günü 7,6 TL`ye 8 Nisan günü 9 TL`ye bu fiyatlar Giresun bölgesindeydi. Terme`de ve Ordu da fiyatlar nasıldı. Terme`de 5-6 TL`den 5-9 TL`ye 8 Nisanda 8,50 TL`ye Ordu da 8,25 TL`ye kadar yükselmişti.
Don olayında felaket tellallığı yaptığı iddia edilen bilim adamının komisyon raporunu 9 Nisan`da kamuoyuna açıkladığı zaman, 9 Nisan`a kadar ki fiyatın 5,5 TL`den 8 TL`ye yükselişinde bu komisyon mu etkili oldu.
Yoksa bu fındıklar don olayı geçirmedi mi? Fındıklar zarar görmedi mi? Şayet bu olaya hayır diyorlarsa 30 Mart gününden hemen sonra fındık tüccarlarından bazıları Gürcistan ve Azerbaycan`a giderek fındık alım yollarını aramışlardı. Neden fındık ithalatı için ısrarlı bir biçimde arayıcı arayışına girmişlerdir.
Konunun aslına bakılırsa Mart ayında yaşanan don felaketi üreticileri şoka soktuğu gibi fındıkçıları da şoka soktu.
Sen çok fındık olacak seslerine iştahını kabartıp fındık fiyatları düşecek diye korkudan emanet fındıkları ucuza satarsan şimdi korkulu fiyatları yaşarsın.
2014 ürünü kim dedi sana fındık dalda daha çiçekteyken düşük fiyatla alivre satışı ile sat diye. Şimdi o satışı yapanlar bu sefer gerçekle yüz yüze geldiler.
Kısa sürede 5.6 TL`den 10 TL`leri aşan fiyatı daha da artacak. Sektörlerin bazılarında iflaslara neden olacak gibi görüntüler başladı. Onların yaptığı bu yanlışlıkların faturaları bazı kişilere kesilmeye çalışıldı.
Aslında bunun sorumlusu alivre fındık satanlar değil mi?
Fatura kesilecekse bu kişilere kesilmeli.
Üreticinin maliyetleri dikkate alınmadan fındığın satışını önceden alivre yöntemi ile satanların yanlışlık yaptıkları ortaya çıkmadı mı?
Çok satıcı ile az alıcının buluştuğu pazarlarda, serbest piyasa şartlarından söz edilemez.
Fındık fiyatları serbest koşullar altında şekilleniyor algısıda yanlış.
Alivre satışları düpedüz bir kumardır. Kumar da ya kazanırsın ya kaybedersin. Bugünkü olay bu görüşü teyit etmiyor mu?
Don sonucunda üründeki zararın boyutuna göre bundan böyle 3 yıl fiyatların artması kaçınılmaz bir sonuçtur.
Don öncesi ihracatçı fiyatları kentalde (100 kg iç fındık) 375 dolar seviyeleri seyrederken, don olayından hemen sonra fındığın kentali 1107 dolar seviyesine ulaşmıştır. Öyle görüyorum ki 2014 yılı ihracat fiyatlarında da yükseleceğinin işaretleridir.
Sonuç olarak tarafsız bir çalışma içinde olan komisyon yükseklerde yangının %100 olduğu ve 3 yıl fındık bahçelerinin aklı başına gelmeyeceğini vurgulanmaktadır.
Bilimsel ve hakkaniyet ölçülerinde çalışmalarını yaptığını inandığımız bu komisyon üyelerinin yalan ve haddini aşan taraflı ve iftira dolu ifadelerde karalama kampanyası düzenlemesine ziraat odaları olarak ve basın mensubu çiftçi dostu
olarak asla müsaade etmeyeceğimizi bir kez daha tekrarlamak isterim.
Söylemesi bizden.
Yarınının bugününüzden
güzel olsun…
