Zonguldak´ta neler gördüm?

Emeklilik sonrası çıktığım yolculuğun ilk durağı Zonguldak oldu.

Yolculuk sırasında güzergâhım üzerinde bulunan, özellikle Merzifon- Gerede arasında hız sınırlamasının çok fazla oluşundan dolayı ağız tadıyla bir sürüş yapamadığımı daha önce belirtmiştim.

Terme- Zonguldak arası 595 km. Samsun´dan çıktıktan sonra Merzifon´da İstanbul yoluna sapıyorsun ve Gerede´ye varınca otoyola girmeden şehir içine dalıyorsun. 13 km sonra Yeniçağa´ya varmadan Zonguldak kavşağı karşına çıkıyor. Kavşaktan sağa dönerek kuzeye, Mengen- Devrek- Zonguldak istikametine devam ediyorsun. 121 km sonra ver elini Zonguldak.

Zonguldak, maden bölgesi. Taşkömürünü bulan Uzun Mehmet´in memleketi. Türkiye´de taşkömürü çıkarılan ilk yer. Vaktiyle küçük bir kasaba iken taşkömürü sayesinde büyüyen ve bugünkü konumuna gelen bir şehir; Karaelmas diyarı. Bu isimde bir de mahallesi bulunuyor.

Zonguldak´ın ve Zonguldaklının hayatında taşkömürünün yeri çok önemlidir. Taşkömürü, sadece Zonguldaklı´nın değil, Doğu Karadeniz insanının hayatını da etkilemiştir. O zamanlar işe girmek kolay olduğundan Karadeniz insanı bir zamanlar Zonguldak´a akın etmiştir. Bundan 30-40 yıl önce, ?Zonguldak´ın % 60´ı Doğu Karadenizli´dir? derlerdi.

Bölge için taşkömürü o kadar önemli hale gelmişti ki, ona değerli maden adında ´Karaelmas´ demişlerdir. Burada kurulan üniversitenin de adı vaktiyle ´Karaelmas Üniversitesi´ idi. Ne zaman değiştirdiler bilmiyorum, şimdi ´Bülent
Ecevit Üniversitesi´ olmuş.

Bir kuruma veya bir mahalleye önemli saydığınız kişilerin isimlerini vermenize karşı değilim. Ancak yerleşik isimlerin değiştirilmesini de doğru bulmuyorum. Bu, vatandaşın hafızası ile oynamaktır. Ben de bunun ceremesini
Zonguldak´ta çektim. Yirmi yıl önceki Bahçelievler 102. Sokak isim değiştirmiş. Levhasında 102 yazan otobüs beni başka bir sokağa götürdü!

Uzun Mehmet ilk kömürü 1829 yılında Ereğli´nin Kestaneci Köyü´nde bulduğu için kurumun adı yakın zamana kadar Ereğli Kömürleri İşletmesi (EKİ) olarak işlem görmüştür. Sonra diğer kömür işletmeleri ile birleştirilerek TTK (Türkiye Taşkömürü İşletmesi) adını almıştır.

Kömür üretme ve çalışan işçi hareketleri açısından bugün Zonguldak´ın eski havası yok. Hatta şehrin Soğuksu mevkisinde bulunan ve kömür yıkama atölyesi anlamına gelen lavuar bile yıkılmış, kömür taşıyan bantlar kaldırılmış.

´Zonguldak, tek bir caddeden ibarettir´ desek yeridir; Gazipaşa Caddesi. En yoğun ticari faaliyetler, bu caddenin Yenicami yakınından başlayıp Ulucami önünden geçerek Valilik önüne kadar olan bölümünde ve çevresinde gerçekleşir.
Şehir nüfusu 120 binin üzerindedir ama başka da böyle bir caddesi yoktur.

Şehirde lavuarın yıkılmasından ve kömür üretiminin azalmasından başka değişiklikler de olmuş. Merkezden Asma- Dilaver yönüne giden yolun üzerindeki demiryolu üst geçidine artık gabarisi yüksek araçlar takılmıyormuş. Bunda, yakınım olan gizli mimarın rolü olduğunu söylemeliyim.

´Azami Yükseklik 4.50 m´ yazılı uyarı levhası üst geçit köprüsüne asılı olsa da çoğu sürücü bunu görmüyor ve yükü yüksek araçlar demiryolu köprüsüne takılıyordu.

Yine böyle maddi hasarlı bir kazanın konuşulduğu ortamda kayınbiraderim söze giriyor. ?Yıllardır burada bu tür kazalar oluyor. Kimse de basit çözümü göremiyor. Köprüden itibaren yolun her iki tarafında 20 metrelik bölümü kademeli olarak kazarak 50 cm alçaltacaksın. Sorun çözülmüş olacak? diyor.

Meğer yan masadaki bir belediye görevlisi konuşulanları duymuş. Konuyu amirine anlatmış. Amiri de görev adamıymış ki, bir süre sonra yolun köprü altındaki bölümü kazılarak alçaltılmış. Ondan sonra da burada benzeri kazalar olmamış. Kendisi mimar değil ama ben bu çözümü dile getiren yakınıma ´yolun gizli mimarı´ diyorum. Çoğu yerde ve pek çok konuda böyle gizli mimarlara ve unvanı olmasa da vatandaşlardan gelen uygun önerileri dikkate alacak yöneticilere ihtiyacımız var.

Bir Salı günü Zonguldak´a geldik ve sonraki Çarşamba günü ayrıldık. Bu süre içinde, sanki sıraya konulmuş gibi bir gün güneş gördüysek sonraki gün yağmur yağdı. İşte böyle yağmurlu bir günde, İstanbul´a gitmek üzere 26.12.2018 tarihinde Zonguldak´tan ayrıldık.

Dün başlayan 2019 yılının şahsımız, milletimiz ve insanlık için hayırlı olmasını diliyorum.