Kitap, ?Samsunlu Balıkçıların Saklı Tarihi? yazarı Güven Genç tarafından kaleme alındı. Çalışmada ülkemizde mersin balığının yaşama ve üreme alanı olarak en önemli sahayı teşkil eden Çarşamba Yeşilırmak ve Kızılırmak sahalarında bir zamanlar gerçekleştirilen mersin balığı avcılığı ve buna bağlı olarak siyah havyar ticareti ile ilgili önemli bilgi ve belgeler yer alıyor. Kitabın yazarı Güven Genç çalışma hakkında şunları söylüyor;
?Çarşamba´nın Kıymetlisi Mersin Balığı 1905-2016? adlı çalışma bir zorunluluktan doğdu aslında. 200 milyon yıldır yaşayan muhteşem bir canlı mersin balığı ne yazık ki günümüzde yok olma tehlikesi ile karşı karşıya. Bu muhteşem canlının eti ve özellikle de siyah havyarının çok değerli olması sebebi ile balıkçılıkta yüzyıllardır en değerli deniz ürünü olarak görülmektedir. Ülkemizde mersin balığı avcılığının yapıldığı en önemli saha hiç şüphesiz Yeşilırmak ve Kızılırmak sahalarıdır. Mersin balığının türünün tehlikeye girmeye başladığı 1950´li yıllar ülkemizde beşeri faktörlerin hız kazanmaya başladığı yıllar olarak karşımıza çıkıyor. Özellikle nehirler üzerinde barajların inşa edilmesi ve aşırı avcılık türün yok oluş sebepleri arasında ilk sıralarda yer alıyor. Çalışmada yazılı kaynak olarak 1800´lere kadar inebildim fakat hâlâ istediğim belgelere ulaşamadım. Ülkemizde mersin balıkçılığı, balıkçılık tarihimizin en özel kesitini içinde barındırıyor. Son olarak kitap isminin neden ?Çarşamba´nın Kıymetlisi Mersin Balığı 1905-2016? sorusuna gelince; Çarşamba´da mersin balıkçılığının tarihi Kızılırmak´tan önce başlıyor aslında, yani mersin balıkçılığı ve siyah havyar istihsalinin keşfi Çarşamba Yeşilırmak´ta başlıyor. Sonraları Kızılırmak üretimi devreye giriyor ve üretim burada daha da yoğunlaşıyor. Çarşamba´daki istihsal ise doğrudan Samsun Merkez Saathane Meydanında pazara çıkıyor ve Çarşamba göz ardı ediliyor. Ayrıca, bilinmesi gereken önemli bir faktör de mersin balığının son yıllarda üreme göçü için kullandığı en önemli saha Çarşamba Yeşilırmak sahasıdır. Mersin balığı halen burada aktif ve tüm olumsuzluklara rağmen üreme göçü için Çarşamba´yı kullanmaktadır.
Beş yıl boyunca Yeşilırmak ve Kızılırmak´ta yaptığım saha çalışmaları bunu kanıtlar niteliktedir. Son olarak, Çarşamba Belediye Başkanımız Sn. Hüseyin Dündar bir Çarşambalı olarak çocukluk anılarında da çok iyi bildiği ve Çarşamba sokaklarında bir zamanlar el arabalarında satılan mersin balığının yeniden o eski günlerine geri döndürülmesine yönelik tüm çalışmaları destekliyor.
Kitap içerisinde de Çarşamba Belediyesinin bu çalışmalarının neler olduğunu açıkça anlatmaya çalıştım. Kitabı bu alanda yazılmış ilk ve en önemli çalışma olarak görmek mümkün, çalışmalarla ilgili halkımızın desteğini bekliyorum. Bu konuda en önemli destek mersin balığının korunması ve yarınlara bu türün ulaştırılmasıdır. Diğer önemli bir destek ise bir zamanlar mersin balığı ile ilgili, aile albümlerinde resim, belge ve bu konu hakkında yazılı bir doküman var ise bizimle paylaşmalarıdır. Çalışmamda beni destekleyen balıkçı dostlarıma, arkadaşları-ma, aileme ve özellikle de Çarşamba Belediye Başkanımız Sn. Hüseyin Dündar´a teşekkürlerimi sunarım.?