Çanakkale Savaşları, Birinci Dünya Savaşı içinde, tarihin en kanlı bölümü olarak bilinir. Türk`ün sayısız zafer, şan ve şerefle dolu tarihinin en parlak sayfasıdır. I.Dünya Savaşı`ndan kısa bir süre önce, 1911-1942 yıllarında Osmanlı Devleti son Afrika topraklarını İtalya`ya kaptırmış, 1912-1913 Balkan Hezimeti ise, Rumeli`deki son Türk hâkimiyetini silip süpürmüştür. Bulgar Ordularının İstanbul kapılarını zorlaması, 500 yıldır Türk olan Rumeli`nin kaybı, İstanbul ve boğazların güvenliğinin tehlikeye girmesi, o zamanın devlet adamlarında siyasi yalnızlığımızın tabii bir sonucu olarak değerlendirilmiştir.
Çanakkale`nin tarihi 18 Mart 1915`tir.. Yani kaybedilen Birinci Dünya Savaşının (1914-1918) tam ortası, çafçaflı zamanı. Nüfus 14 milyon. Düşman püskürtülmüş. 97 bin yaralı. 11 bin kayıp. 64 bin hasta veya savaş dışı. 77 bin şehit vermişiz…
Mustafa Kemal bu savaşta yarbay rütbesindedir. Savaş sonrası albaylığa ve daha sonra generalliğe yükselip 7. Ordunun başına geçmiştir ve doğru Halep`e yeni bir savaşa doğru yol almıştır bu genç subay.
Bu savaş, bazıları tarafından anlatıldığı gibi cinle, peri ile, okumayla, üflemeyle, bulut ve rüzgarla kazanılmamıştır.
Mustafa Kemal`in de aralarında bulunduğu ismini bilmediğimiz daha nice büyük komutan, subay ve askerin kahramanlığı ve iman gücü ile kazanılmıştır.
İsimlerini kesin olarak bildiğimiz bu kolorduların bünyesindeki tümenler ve komutanları şöyledir. 3. Kolordu Komutanı Esat Paşa, Saros bölgesi. Komutanı Yarbay Hasan Basri Bey. Bolayır bölgesi Komutanı Albay Halil Bey. Gelibolu Yarımadası`nın güney bölümü. Seddülbahir ve Arıburnu Cepheleri Komutanı Albay Halil Sami Bey.15. Kolordu Komutanı General Weber, Kumkale bölgesi. Komutanı Albay Nicolai, Beşige bölgesi. Komutanı Albay Refet Bey, Eceabat bölgesi. Komutanı Yarbay Mustafa Kemal Bey. Karşı saldırıya geçmek üzere 57.Alay`a şu emri vermişti :
“ Ben size taarruz emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman zarfında, yerimize başka kuvvetler ve komutanlar kaim olabilir.”
Bunlara Seyit Onbaşı, Yahya Çavuş`un yanında, Terme`nin Hüseyinmescit Köyü’nden Karamollaoğlu Ahmet, Terme`li Yunus oğlu Baki, Yukarı Söğütlü köyünden Müezzinoğlu Mehmet`in Osman, Karacalı köyünden Delimehmet oğlu Yahya, Kargucak köyünden Mustafaoğullarından Veli`nin Mustafa`yı da eklemek istedim.
Bu savaş sadece ve sadece kahraman ordumuz tarafından kazanılmış, tarihin en büyük ve en çok kayıplı savaşıdır Çanakkale.
Belediye başkan adaylarımızdan, hangisi göreve gelirse gelsin, bu savaşlarda ve daha sonra bu vatan uğruna şehit olanların anısına, bir anıt yapılmasını özellikle istiyorum. Şehitlerimizi rahmetle anıyorum.
Şehitlerimizin unutulmaması dileğimle, kalın sağlıcakla…