Kültür tarihimizin en önemli unsurlarından biri de yaşanılanları kayıt almaktır. Cemil Meriç “Kitap istikbale yollanan mektuptur” demiştir. Bu açıdan kelamı kalem ile bir araya getirmek, yarınlara haber yollamak demektir.
Bir yerin; coğrafi, edebi, manevi, tarihi, sosyolojik ve kültürel olarak kayıt altına alınıp, eskilerin tabiri ile kisve-i tab'a büründürmek; maziyi atiye taşımak demektir. Temin edilmiş bilgilerin korunması, bilinmesi ve sonraki nesillere aktarılması demektir.
Bugünkü yazımızı çok değerli bir kitap için kaleme alacağım. Kitabı hazırlayan; azimli, istidatlı, kültürel mirasımıza sahip çıkan, onları kayıt altına alıp dünümüzü günümüze taşıyan, önemli kültür insanı Tarihçi Yazar Hocaoğlu Mehmet Karayalman.
Yazarımız onlarca kitap hazırlamış ve bana ulaşmış olanları makul bir sürede okumuş, onlardan feyz ve bilgi almış biri olarak muhtelif konularda da istifade etmiş biriyim. Kitaplarında bulunan birçok mevzu ufkumu açmış ve bizim de bir şeyler yazıp çizerken nelere dikkat etmemiz lazım olduğuna dair ipuçları vermiştir.
Hocaoğlu Mehmet Karayalman Beyefendi bir iş insanıdır. Özel Ünye Karayalman Ağız ve Diş Sağlığı Polikliniği Mesûl Müdürü olarak mesleki vazifesini icra ederken; bulunduğumuz coğrafyanın manevi değerleri üzerinde onlarca eser vermiştir. Bunlardan biri de “ Selçuklunun Gölgesinde Çilader ÇAYBAŞI ÇİLEDÂR ZAVİYELERİ MUALLİMHANE VAKIFLARI Eğitim Tarihi Ve Yol Güzergâhları” ismini taşıyor.
Kitap 217 Sayfa olup 306 dipnot kullanılmıştır. Dipnotların fazlalığı kitabın ne kadar titizlikle üzerinde durulduğunun en bariz misalidir. Ayrıca kitabın ebatları 160 mm/240 mm olup okul kitapları ebatlındadır. Bunu da kitabın ne kadar hacimli olduğu anlaşılsın diye belirttim. Şayet roman boyutunda olsaydı 300 sayfanın üzerinde bir eser olacaktı.
Kitap tarihi vesikalar ile zenginleştirilmiş olup, üç ana bölümden teşekkül etmiştir. Birinci bölümünde; Ünye Çaybaşı İslam Kültürü, ikinci bölümünde; Mutasavvıf, Şeyh, Hasan Harakani Hazretleri'nin Yolunun Takipçileri Şeyh Çiledâr'ın Zaviyesi, üçüncü bölümde; Çaybaşı Çiledâr Zaviyesi Muallimhane Vakıfları Talim Terbiye ve Yol Güzergâhları ismini taşıyor.
Elbette yaklaşık 220 sayfa tutarında bir kitabı bir sayfaya hülasa etmek kolay değil. Hatta mümkün değil. Ancak çok yakınımızda bulunan bu ilçemizin ismi, tarihi ve orada yaşayanlarım milli ve manevi açıdan devrin insanlarını irşat ederek insanların ruhlarının da aç kalmamasını sağlamışlardır.
Yazarımız; Dervişlerin, şeyhlerin, mutasavvıflar ve bilumum ilim erbabının çalışmalarını atalarımızın “Göl yeri susuz kalmaz” sözüne hatta anlayışına mütenasip şekilde bir çalışmanın neticesini bizlere ulaştırmıştır. Artık bu bölge ile alakalı olarak bizler de malumat sahibi olmuş olduk.
Bugün birçok insan; ya soyunu, ya mahalle ve köyünü, ya ilçe ve ilini araştırma yoluna gitmiştir. Kısaca herkes merakı, bilgisi, imkânı ve müktesebatına göre çalışmalar yapmış olabilir. Büyük çoğunluğun geçmişinden bihaber olduğu hatta geçmişiyle ilgili bazı şeyleri öğrenmekten kaçınanların da olduğunu düşünürsek Hocaoğlu Mehmet Karayalman Beyefendi bizlere bir kültür hazinesi sunmuştur.
Aynı zamanda tarihçi de olan Karayalman dolaylı olarak sadece kitabın konu ettiği yerlerin manevi tarihini değil; bizlerin de tarihimiz hakkında bir şeyler bilmemizin ehemmiyetini dolaylı olarak bize öğretmiştir.
Yazar sadece bölge ile ilgili bilgiler vermeyip Türklerin Anadolu'ya gelmesiyle yapılan manevi çalışmaları hakkında da belgeler ışığında bilgiler vermektedir.
Bir okur olarak kitaptan istifade ettiğimi söylemeliyim.
Bu arada kitap hakkında takdim yazısı kaleme alan M. Zeki Saka ve Eğitimci- Araştırmacı Yazar Ahmet Soylu da yazılarıyla kitaba katkıları olmuştur.
Böyle bir eseri gün yüzüne çıkardığı için Tarihçi Yazar Hocaoğlu Mehmet Karayalman Beyefendi'yi tebrik eder, bundan sonraki çalışmalarında da muvaffakiyetler dilerim.