Pazartesi akşamı 23 haberlerini izlerken ilginç bir haberle karşılaştım. 2024 yılının kelimesi daha doğrusu kavramı “kalabalık yalnızlık” seçilmiş.
TDK – Ankara Üniversitesiyle işbirliği yaparak 2024 yılına damga vuran yedi kavramı belirlemiş. Bunları internet üzerinden oylamaya sunmuş. Oylamaya tam bir milyon kişi katılmış. Belirlenen yedi kavramdan en çok oyu “kalabalık yalnızlık” alarak birincilik kürsüsüne çıkmış.
Kalabalık yalnızlık, daha önce TDK'ca belirlenen “merhamet, yabancılaşma, algoritma, yozlaşma, yapay zeka ve dijital yorgunluk'' kavramlarıyla yarışmış ve onları geride bırakmayı başarmış.
Değerlendirme Kurulu, “kalabalık yalnızlık” kavramına ilişkin “2024 yılında insanların kendilerini kalabalıklar içinde yalnız hissettiklerini gösteren araştırmaların sayısında artış olduğunu göstermektedir. Birbirinin zıttı gibi gibi duran, tekliği ifade eden “yalnızlık” ile çokluk ifade eden “kalabalık” aynı anda var olabilmektedir. Sosyolojik, psikolojik, iletişimsel gerekçelerle açıklanabilen bu durum, bireylerin gündelik hayatlarında kurdukları ilişki biçimlerinde kendini göstermektedir.” değerlendirmesinde bulundu.
Araştırmalar sosyal medya ve dijital teknolojilerin kullanımının artmasıyla insanların kendilerini daha yalnız hissetmeye başladıklarını gösterdiğini belirtmiş.
Araştırmadan ve oylamadan, sonuç itibariyle haberim oldu. Evveliyatından haberim olmadı. Oysa Türk Dili dergisini her ay takip ediyorum. Böyle bir habere rastlamadım. Oylamaya katılan bir milyon insan içerisinde yer almak isterdim. Ben, belirlenen yedi kavramdan hangisine oy verirdim, bilmiyorum. Tüm olumsuzluklara rağmen merhametli davranıp “merhamet” kavramına oy vermek isterdim. Belki de böyle yaparak vicdanımı rahatlatmak isterdim. Merhamet açık ara geride kalmış.
Sonuç, 2024 yılının insanlığımız açısından hiç de iyi geçmediğini gösteriyor. Değerlendirme Kurulu tespitini açıkça yapmış. Nüfusumuz artıyor, teknoloji gelişiyor, maddi refah yükseliyor, buna paralel olarak yalnızlığımız da artıyor. Şairin dediği gibi gittikçe artıyor yalnızlığımız.
Kalabalık ve yalnızlık iki zıt kavram. Ne hikmetse bir araya gelerek 2024 yılının şampiyonu olmuşlar; keşke şampiyon olmasalardı. Bu şampiyonluk pek de hayra alamet değil. Şampiyon olacaklarına küme düşselerdi daha iyiydi.
İnsanlar eskiye nazaran daha fazla bir arada yaşıyor. Aradan mesafeler kalmış. Eskiden köylerde tek katlı evlerde yaşarken, şimdilerde apartmanlarda, sitelerde hep birlikte yaşıyoruz. Bir site, tam bir köy büyüklüğünde; 4000 metrekare alanda 100 hane yaşıyor. Birbirini tanıyan hane sayısı on'u geçmez. Cenazede, düğünde bir araya gelmek hak getire
Araştırmada, sosyal medya ve dijital teknolojilerin kullanımının artması insanlarımızı daha da yalnızlaştırdığı özellikle vurgulanmış. Okula giderken zaman zaman tranvayı kullanıyorum. Aman Allahım tranvay her zaman tıklım tıklım. Kalabalıktan iğne atsan yere düşmüyor. Oturandan daha fazla ayakta giden var. Buna seyahat denmez, dense dense gitmek denir. Mecburiyet olmasa kimse gitmez. İstisnasız tüm gençlerin kafasında kulaklık, gözü hep telefonunda. Dış dünya ile irtibat tamamen kopmuş. Bir nevi gençlerimiz uçmuş. Gençler çevreyle, insanlarla bırakın irtibat kurmayı göz temasından bile kaçınıyorlar. İletişime tamamen kapalılar. Ortam kalabalık, bireyler yalnız. Böyle bir manzaradan ortaya 2024 yılına damga vuran “kalabalık yalnızlık” çıkıyor.
Evlerimiz de bir garipleşti. Herkesin elinde bir cep telefonu, herkesin televizyonu ayrı, odaları ayrı. Mübarek ev değil de Ayaşlı ve Kiracıları'ndaki pansiyon. Çocukluğumuzdaki kuzine başındaki aile sıcaklığını, muhabbeti arıyoruz. O zamanlar kalabalıklar içinde yalnız değildik, bilakis kalabalıklar içinde kalabalıktık.
Söylenecek çok söz var.
Nüfus artıyor, yalnızlığımız da artıyor.
Bu gidişle “karpuz kestim yiyen yok” türküsünü söyleyenimiz çok olur.
Umudum 2025 yılında.
Merhamet bu kadar olumsuz kavramı geride bırakır mı acaba?
Çok zor da olsa umutlu olmakta fayda var.
Görelim Mevla neyler?