Kendilerini tanımaya zaman ayıramayanlar, başkalarının hayatını irdelemeyi marifet zannederler. Başkalarını tanımadan önce kendimizi tanıyalım. Oysa çoğumuz etrafımızda kendini tanımayanların olabileceğini düşünüyoruz. Biz kendimizi tanıyor muyuz? Kendi davranışlarımıza, hatalarımıza, güzelliklerimize başkalarını gözlemlediğimiz gibi objektif olabiliyor muyuz? Bunu hangimiz yapabiliyor?
Bugün çoğumuz kendisinden habersizce yaşıyor. Oysa Thales “Dünyada en zor şey insanın kendisini bilmesidir.” Diyor. Kendisini tanımaktan aciz olan insanların oluşturduğu toplumlar başkaları tarafından yönetilir. Dünyaya gelen bir çocuk bile, yaşamını sürdüreceği yeni yeri öğrenmek için etrafını tanıma ihtiyacı duyuyorsa; biz de daha başarılı ve sağlıklı bir toplum olabilmek için birey olarak kendimizi tanımalıyız. Tanımak kavramı hayatımızın her yerinde var. Öğretmen öğrencisini, Kadın kocasını, baba çocuğunu, arı bal yapacağı çiçeği tanıyor ve bu tanıma sürekli devam ediyor.
Eğitimsiz insanlar için başkalarını tanımak, onların yaşantılarını öğrenmek hep caziptir. Çünkü insanların büyük bir bölümü kendinden kaçar. Kendisiyle yüzleşmek zor gelir. İnsanın kendisine gerçekçi ve dürüst bir gözle bakması, davranışlarını değerlendirebilmesi yani kendini tanıyabilmesi başkasındaki yanlış, eksiği ve sorunu görmesinden daha zordur. Fakat başkalarının yaşamını deşelemek, dedikodu yapmak, onlara özenmek çok kolaydır. Bazı TV programlarında buna şahit oluyoruz. Artık televizyonda izleyebileceğimiz faydalı bir program kalmadı. Herkes herkesin hayatıyla; yok efendim sevgilisiyle, yok efendim çocuğuyla, yok yakalanması, yok çapkınlığı,…vs. gibi şeylerle uğraşır oldu. Önce kendimizi tanımaya çalışalım. Başkalarının hayatını tanımamız bize hiçbir şey kazandırmaz ama kendimizi tanımamız çok şey kazandırır. Bazı insanlar için “kendini bilen biri.” Bazıları içinse, “kendini bilmezin teki.” İfadesi kullanılır.
Kaliteli insan kendini bilendir. Kendimizi tanıyalım ki şartlarımızı, hayatımızı da ona göre ayarlayalım. Belki ailemizi seçemeyiz ama okulumuzu, mesleğimizi, eşimizi, arkadaşımızı seçebiliriz. Tercihlerin hiçbiri önemsiz değildir; çünkü şartlar ne olursa olsun her doğru tercih bizi bir adım ileriye götürecek; her yanlış tercih de hayatın gerisinde bırakacaktır.
Öğretmen olarak öğrencilerimizi tanımalıyız ki onların seviyelerinden, yapabileceklerinin üzerinde beklentiler içinde olmayalım. Anne- baba olarak çocuklarımızı tanımalıyız ki onlarla daha iyi bir iletişim içinde olalım, onlara daha çok faydamız dokunsun. Bir başkasını tanımak için bile ilk önce kendimizi tanımamıza ihtiyacımız vardır.
Bir gün” Acaba ben nasıl biriyim, ben kimim, neyim ve nasıl yaşıyorum, insanlar beni nasıl tanıyor, komşumuzun, arkadaşımızın, öğrencimizin, eşimizin gözünde nasıl biriyim? Ya da onların gözünde nasıl biri olmayı tercih ettim?” Sorularına cevap aramalıyız. Dostlarımızın hakkımızdaki fikirlerini, eleştirilerini, önerilerini kendimize tutulmuş bir ayna olarak görmeliyiz. İnsanlarla konuşmalarımız, bir arada oluş amacımız, hayallerimiz, 10 yıl sonra kendimizi nerede görmek istediğimiz, amaçlarımız da kendimizi tanımamızı sağlar. Özellikle aile fertlerinin kişilik özellikleri, yaşam tarzları, idealleri, tercihleri, inanışları, çevreyle ilişkileri kendimizi tanımamızı sağlar.
İsteklerimiz, tüketim tarzımız, eşyalarımız, giyim zevkimiz, arkadaşlarımız, kitaplarımız ve hayatımızdaki daha birçok ayrıntı kendimizle ilgili bilgiler sunar. Eğer hayatımıza bakıp kendimizi sorgulamazsak, hayatımızda “kendimiz” diye bir gerçek yok demektir.
Kendisini tanıma adına bir çabası olmayan insan, filmlerdeki oyuncuların rol yaptığı gibi hayatı kupkuru ve yüzeysel yaşar. İnsanın kalitesi parasında, hayat tarzında, kılık kıyafetinde, düzgün konuşmasında, çok şey bilmesinde değil; kendisini bilmesinde ve kendisiyle barışık olmasındadır.
Kendimizi tanıyan insanlardan olmamız dileğiyle, “Gelin tanış olalım, işi kolay kılalım. Sevelim, sevilelim, bu dünya kimseye kalmaz”, sağlıcakla kalın.