Takvimler 9 Mart 2023 tarihini gösteriyordu. Ben sadece Kastamonu’nun değil belki de ülkenin en mütevazı ilçelerinden birine ulaşmıştım. Daha şehir meydanına girer girmez boğa heykeli ile karşılıyor insanı. Biz şehir merkezinden daha sonra bahsedeceğimizden. Sözü Ağlılı muhtarlara bırakalım önce.
Muhtarlara sorduğum sorular aynıydı. Köyünde bulunan meyve veren ve vermeyen bitkiler, en gözde yiyecekleri, köyünden çıkmış tanınmış şahsiyetler ve geçim kaynakları. Tabii bunun yanında diğer bilgiler.
Tunuslular Köyü Muhtarı İlhan Çakal, köyünde meyvesiz bitkilerin; köknar, çam ve meşenin diğerlerinden fazla olduğunu; meyve veren bitkilerin de elma, armut, ahlat ve ceviz olduğunu söylüyor. Bunun yanında farklı az da olsa farklı meyvelerin bulunduğunu ve bunları ticari olmadığını belirtiyor. Geçim kaynağının hayvancılık olduğunu belirten İlhan Çakal, köyünde Mehmet Muhammet adında ait olduğu rivayet edilin bir türbenin varlığından söz ediyor.
Akdivan Köyü Muhtarı İsmail Tekli’de köydeki ağaçların Kayın, köknar başta olmak üzere muhtelif bitkilerin olduğunu; erik, ceviz, kiraz ve elma gibi meyve veren ağaçların olduğunu da söylüyor. İsmail Tekli, köyün geçim kaynağının ormancılık olduğunu belirtiyor.
Oluközü Köyü Muhtarı Mehmet Özen köyünde bulunan ağaçları; çam, köknar, kayın, meşe olarak sayarken; meyveleri ise armut, kiraz, elma, ceviz ve vişne başta olmak üzere başka meyvelerin olduğunu belirtiyor.
Bal, kuşburnu pelverdesi, tereyağı, kesik veya eşümük (süt ekşimesi) gibi yiyeceklerin bulunduğunu, kuşburnun bitkisinin tarım alanlarının boş bırakılması sonunda bu bitkinin boş alanlarda arttığını söyledi.
Geçim kaynağının orman işçiliği olduğunu, köyde su probleminin hiç olmadığını belitti. Mehmet Özen köyünün yol boyunda olduğunu, şehre uzaklığının 5 ila 12 km arasında olduğunu da söyledi. Köyün eski adının da “Karandu” olduğunu belitti.
Adalar Köyü Muhtarı Ersin Yılmaz, köyünde bulunan orman ağaçlarının çoğunluğunu çam ve gürgen olduğunu; meyveli ağaçları sayarken “fındık” ismini zikretmesi bir Ordulu olarak beni hayrete düşürdü. Ersin Yılmaz’a “Nasıl olabilir” şeklinde sorduğumda açıklamasında “ Burada bulunan fındık iri yapılı ve sert kabuklu, Doğu Karadeniz’de bulunan fındıklardan değil, buradaki ismi ‘kaya fındığı’ ” dedi. Önemli yiyeceklerinin “Islama veya banduma” olduğu belirten Ersin Yılmaz, köyün geçim kaynağının hayvancılık olduğunu söyledi.
Akçakese Köyü Muhtarı Erol Baş ise köyünde en fazla köknar ve çam olduğunu meyve veren bitkilerin çok olmadığını, köylülerin ormancılık ve hayvancılık ile geçindiğini belirtti. Özel yiyeceklerin ise kavurma olduğunu söyledi.
Gölcüğez Köyü Muhtarı Şemsettin Kaplan, köyde bulunan ağaçlara diğerinden farklı olarak “İt dişi” ağacını ilave etti ve meşenin kardeşi olarak bilinir dedi. Banduma’nın yiyecek olarak meşhur olduğunu söyledi. Diğer bitkilerden; pancar, arpa, buğday gibi bitkilerin ekildiğini belitti.
Turnacık Köyü Muhtarı Turan Çelik köyünde çam ve köknarın dışında elma ve az da olsa diğer meyvelerden olduğunu belitti. Tarhana çorbasının önemli yer tuttuğunu belitti.
Yeşilpınar Köyü Muhtarı Adem Köse ise köyünde ardıç, çam köknar ve diğer bitkilerin yanı sıra; elma, armut, kızılcık ve ayva gibi bitkilerden bahsetti. Ayrıca Banduma yemeğinin önemini anlattı.
Bereketli Köyü Muhtarı Çetin Kesim köyü ile teferruatlı sayılabilecek bilgiler verdi. Diğer köylerde bulunan meyveli ve meyvesiz bitkileri söyledi. Banduma, etli ekmek ve eski usul mantı yapımından bahsetti. Daha sonra Mehmet Yazgan isminde bir öğretmenin 1925 yılında köyde “Eğitim Müzesi” yapımında ön ayak olduğundan bahsetti.
Müzede devrin vatandaşları tarafından kullanılan çok şeyin aslı ve maketinden bahsetti. Köyün eski adının Turnalı olduğunu 733 yılından beri ilk caminin burada yapıldığını, Candaroğulları Beylerinden Ali Candar’ın iki çiftliğinin camii ve okul için vakfettiğini söyledi. Ayrıca köyde bulunan 733 yılından kalma el yazması bir Kur’an-ı Kerim’i Kastamonu merkezde bir müzeye korunması için gönderidiğini söyledi.
Konuyla ilgili bir sonraki yazıda yine bu köylerden bahsedeceğim. Bu arada hastanede olan Selmanlı Köyü Muhtarı Cevat Bal’da acil şifalar dilerim