İstinat; dayanma, güç alma demektir. Daha çok ‘istinat duvarı’ terkibi olarak kullanılır.
İstinat duvarı, arkasındaki zeminin kaymasını önler.
Zeminin kaymasını önleyerek arkasına yapılan binanın yıkılmasını da önler.
Eğer usule uygun yapılmaz ve rastgele bir duvar olursa, bırakın arkasındaki zemini ve binayı korumayı, kendisini bile koruyamaz.
Ülkemizde gördüğümüz istinat duvarları genellikle böyledir; göstermelik yapılmış duvarlardır.
Geçenlerde Samsun’un Canik ilçesinde yıkılan istinat duvarı gibi…
Binayı sağlamlaştırmak için yapılan duvar, yağmurun etkisiyle devrildi; üzerine düştüğü altı otomobili pert etti. Kendini bile koruyamayan duvar, binayı nasıl korusun?
Bugünün anlayışı genelde böyle; işler göstermelik yapılıyor.
5 Haziran akşamı başlayan ve Salı günü öğleye kadar Terme ve Salıpazarı bölgesinde devam eden yağmur Terme’de sele dönüştü.
Şehir merkezinde, sanayide ve bazı köylerde hasara yol açtı.
Selin, ilçe merkezindeki iki köprüye değmesi an meselesiydi. Yağmur bir saat daha devam etseydi belki de sel, köprünün gövdesine ulaşacaktı.
Sel, Pazar Camisinin ırmak tarafına yapılmış olan yürüyüş yolunu tamamen kapladı. Korkuluk demirlerini bazı bölümlerde aştı. Irmağın Çay Mahallesi tarafına Ramazan eğlenceleri için yapılmış olan kulübelerin önünü tamamen kapattı. Ünye Caddesi’nin, Saray Eczanesinden Yenicami’ye doğru olan bölümü, yaya kaldırımları dahil sular altında kaldı.
Gerek eski ve gerekse Pazar Camisi’nin yanına yapılan yeni köprü, tedbir amaçlı olarak Salı günü hem araç hem de yaya trafiğine kapatıldı.
Eski köprünün deniz tarafında, Fenk Mahallesi kıyısındaki yürüyüş yolunun yirmi metrelik bölümü çöktü. Çöken bölüme suyun dolması çevredeki binalarda oturanlarda büyük tedirginliğe sebep oldu.
Burada bir gariplik gördük! İstinat duvarının destek ayağı ırmağa dönük olacak yerde toprağa dönüktü. Halbuki kolay devrilmemesi için destek ayağının ırmak tarafına basması gerekiyordu. Böyle olsa duvar çökmez miydi? Yine de çökerdi. Çünkü duvarın temeli yoktu!
Bu, sadece benim değil olay yerinde bulunanların ortak görüşüdür.
Bu inceleme sırasında orada bulunan K.B.’a takıldım:
“Senin atalarının 300-400 sene önce yaptıkları duvarlar hâlâ ayakta duruyor. Bugünkü imkânlarla yapılan duvarlar ise 30 yılı göremeden yıkılıyor. Bu ne iştir?” dedim.
“Eski duvarları yapanlar esah adammış” dedi.
Terme’nin ikide bir sel baskınına uğramasının sebebi nedir?
Geçmişte 70 metrenin üstünde olduğu söylenen ırmak yatağını daraltan veya daraltılmasına izin verenlerin, göz yumanların, bu yaşanan olumsuzluklarda derece derece payı vardır.
Irmak yatağının eski haline çekilmesi dışında bir tedbir yok mudur?
Vardır. Terme’yi sel baskınlarından kurtaracağı söylenen Salıpazarı Barajı biran önce tamamlanmalıdır.
Çarşamba günü ilginç bir görüntüyle karşılaştık. Çay Mahallesi’ndeki kapalı Pazar yerinin doğu tarafındaki tabanı 1 metreden fazla yükselmiş! Çevredeki esnaflardan biri, “Sabah geldiğimizde Pazar yerinin tabanı yoldan 1,5 metre yüksekti. Yavaş yavaş indi ve 1 metrenin altına düştü” dedi.
Yaklaşık 30 metre enindeki beton taban, sanki alttan bir kirko ile yükseltilmiş gibiydi.
Kamu yatırımları, hesapsız kitapsız, denetimsiz yapılıyor. Sağlam yapılmayınca yıkılıyor, bozuluyor. Ceremesini vatandaş çekiyor.
Durumu tehlikeli olan zemin, istinat duvarına yaslanıyor. O da sağlam değilse vay geldi başımıza!